een manifest van een Hoofnerd: de balans tussen perfectie en comfort
Een veelgestelde vraag is: ´ben je van het natuurlijk bekappen, of is het traditioneel?'. Mijn antwoord is dan..: "Ja." Grappig genoeg is voor mij natuurlijk bekappen vs. traditioneel bekappen niet de balans die er toe doet en geen vraag waar ik antwoord op kan geven. Wat dan wel? Ik heb mijn visie uitgeschreven. Hier volgt een visie op hoefgezondheid, pathologie en hoefrevalidatie
Wat is een gezonde hoef?
Gezonde en functionele hoeven voor zoveel mogelijk paarden en pony’s, dat is de missie van mij, Anne Schuite, en daarmee die van de Hoofnerd Academy. Bovenstaande is echter een hol statement, als je er lang over nadenkt. Gezond en functioneel kan vrij geïnterpreteerd worden als: ‘zolang hij nu loopt en presteert, is het goed (en na mij de zondvloed)’, maar ook als: ‘er is een biomechanisch ideaal en dit dient op een zo kort mogelijke tijd bereikt te worden, ongeacht de consequenties op vlak van comfort (en we trimmen hem zo ongeveer tot op z’n tandvlees zodat het hoorn op zijn plek zit en hangen hem vervolgens aan het plafond omdat hij niet meer kan staan of lopen)’. Tussen die twee uitersten kan je een lijn trekken van a naar z met daartussen het hele alfabet aan mogelijke gradaties. Voor mij betekent ´gezond en functioneel´ vooral dat de hoeven neutraal zijn, neutraal in die zin dat ze geen aandacht vereisen om correct te functioneren , dat het paard gewoon kan rennen, stappen, slenteren, slapen, afzetten, landen, etc. zonder dat de hoeven daarbij een storende factor zijn. Geen compensaties, geen bewuste landing op de teen omdat de hiel beroerd voelt, geen vermijden van de linkerkant van een hoef omdat die pijnlijk is, etc. Gezonde hoeven horen gewoon.. te functioneren: landen en die schok opvangen, de gewrichten en al het weefsel erboven niet beschadigen en zelfs beschermen, ze moeten veren, vlot afwikkelen. Functioneren dus. Een hoef die gezond is, is een hoef die nù op dit moment zijn functies correct kan uitvoeren, maar ook in de nabije en verre toekomst . Hoeven die nu nog functioneren, maar een tikkende tijdbom zijn voor over een maand, een jaar of zelfs tien jaar, dat zijn hoeven die niet gezond zijn en die de kans moeten krijgen om hun individuele meest optimale vorm te bereiken.
Een neutrale positie voor hoeven.
Er is een ‘neutrale positie/stand’ voor hoeven (en uiteraard zit daar marge op en verschilt de exacte invulling bij ieder paard), een positie waarin pezen, spieren, gewrichten, ligamenten, etc. de kleinste kans lopen op overbelasting en op microbeschadigingen die iedere pas opnieuw weefsel een klein beetje afbreken. Een erg platte hoef die achterover staat is heel simpel gezegd belastend voor een groep spieren, pezen en delen van gewrichten en maakt efficiënt bewegen moeilijker, zwaarder, maar een erg steile hoef is dat voor weer een ander groep spieren, pezen en delen van gewrichten. Een hoef die scheef staat met bijvoorbeeld de buitenkant veel langer dan de binnenkant, bezorgt eveneens een eenzijdige overbelasting. We willen een neutrale stand, voor het behoud van het paardenlijf. Er is behalve een neutrale en meest logische stand ook een logische hoefvorm die ervoor zorgt dat de hoef correct schokken kan opvangen, recht kan landen, correct kan veren onder het gewicht van het paard, recht en zo vlot mogelijk afwikkelen. Al die dingen zijn belangrijk om de meest neutrale toestand te behouden. Meten is weten is misschien een saai maar erg behulpzaam gegeven in deze. Lang leve de wetenschap. Belasting op pezen en spieren is steeds beter meetbaar, de beweeglijkheid van een hoef, de doorbloeding en alles wat daarop impact heeft, de gedetailleerde anatomie van hoeven tot op microscopisch niveau; er zijn steeds meer onderzoeken die samen een goede indicatie geven van wat nou een functionele en neutrale stand en vorm is. Wetenschap maakt de definitie van goede hoefgezondheid een steeds beter te onderbouwen en objectief gegeven.
Hoe creëer je een gezonde hoef voor je paard met bekappen?
Die eerder genoemde neutrale positie wil je bereiken met je bekapping. Hoorn kan je sturen . Je kan dus door middel van een correcte bekapping zorgen dat de hoef op dat moment al een beetje beter staat, comfortabeler is en ook functioneler, maar je zorgt met iedere trim ook voor een beter hoef over een paar weken, maanden en jaren . Iedere bekapping geef je het hoorn een betere groeirichting en werk je naar een betere stand toe: een neutrale hoef en een hoefvorm die functioneel is. En zoals je al wel lezen kon, kan je die hoef niet los zien van de rest van het lijf. Hielen kan je bijvoorbeeld niet zover mogelijk wegraspen om het hoorn te helpen, als je daarmee de hele hoef achterover kantelt en buitengewoon ‘onneutraal’ maakt voor de rest van het lijf. Je probeert iedere trim zo dichtbij een neutrale stand te komen als mogelijk. Indien nodig kan je ondersteunen met kunststof plakijzers of hoefschoenen, en op lange termijn wil je de hoef dan zodanig de goede kant op gestuurd hebben dat hij zelf de juiste stand en vorm heeft: een neutrale hoef die zijn werk correct kan uitvoeren.
"Mag mijn paard kreupel lopen na een bekapping?"
Dan kom je al snel bij het punt ‘comfort’. Comfort is een essentieel onderdeel van hoefgezondheid, van neutrale hoeven en van functionele hoeven . Een neutrale hoef met een correcte vorm is doorgaans een comfortabele hoef. Om echter van een niet neutrale hoef met incorrecte stand en vorm naar een juiste situatie te komen, moet je soms over een hindernis: het paard moet nog lopen op zijn voeten na de bekapping. Wanneer je bescherming aanbrengt na de bekapping in de vorm van kunststof plakbeslag of hoefschoenen, kan je een beetje helpen, maar ook dan kan je geen bizarre dingen doen. De hoeven zijn in de eerste plaats bedoeld om neutraal en functioneel te zijn. Hoeven die niet belast kunnen worden omdat ze binnenstebuiten zijn bekapt, zijn dat per definitie niet. En uiteraard is comfort ook af te beelden als een lijn met ‘deze loopt even niet zo best, hang maar aan het plafond tot het weer wat gegroeid is’ aan de ene kant en ‘niks aan de hand, stuur maar op een trektocht’ aan de andere kant als uitersten. Een bekapping heeft doorgaans rechtstreeks invloed op dat comfort en sommige correcties van vorm en stand kan je niet ongeremd doen zonder het paard oncomfortabel te maken. Beweging is doorbloeding en doorbloeding is essentieel voor hoefgezondheid en een goed functionerende hoef, dus een totaal gebrek aan comfort en daardoor niet willen bewegen is geen handige situatie. Om die reden is gedoseerd corrigeren een goede stap. Je stuurt het nieuwe hoorn de goede kant op voor een neutrale en functionele hoef in de toekomst, maar houdt rekening met het comfort nu. Je gaat steeds zo ver als kan zonder het comfort compleet onderuit te halen. Ook op dat vlak zijn er verschillende visies, maar die van mij is dat de het paard zijn dagelijkse werk moet kunnen uitvoeren, ook na mijn bekapping, en dat hij comfortabel moet zijn binnen zijn leefruimte. In overleg met de eigenaar of trainer kan er nog besloten worden dat er tijdelijk voor zachte trainingsondergronden geopteerd wordt, maar een paard dat op ruwe ondergrond leeft, kan je niet vrolijk tot op z’n tandvlees bekappen en hem dan veel succes wensen. Je streeft iedere trim naar een maximale impact op de nieuwe hoefgroei, je wil zo snel mogelijk een neutrale en goede hoef creëren, maar doseert je correcties naar het vereiste comfort.
Wat is goede hoefverzorging, in een notendop:
Naast al die overwegingen is het ook belangrijk om te blijven leren, evalueren, meten, observeren en tenslotte evolueren. Een visie wordt een dogma zodra je dingen niet meer in twijfel trekt en star vasthoudt aan enkel en alleen die visie . Voorkom vastroesten in ‘we doen dit altijd al zo” als er geen tastbaar argument is om dat zo te blijven doen en er wel duidelijke argumenten zijn voor een andere of aangepaste aanpak. Simpel samengevat ? Goede hoefverzorging is op zo’n kort mogelijke tijd maar met maximaal comfort de hoeven vooruit helpen of goed houden zodat ze nu, maar ook in de toekomst neutraal, functioneel en comfortabel zijn. Maak gebruik van meten, studeren en onderzoeken om ‘functioneel’, ‘neutraal’ en ‘comfortabel’ zo duidelijk mogelijk te definiëren, net als de weg ernaartoe.
Wil je weten hoe je kijkt naar hoeven volgens deze visie? Wil je precies weten welke kenmerken bijdragen aan een functionele, neutrale, comfortabele hoef? De online Fundamentals cursus maakt jou de expert van de hoeven van jouw paard.