en de balans tussen comfort en het streven naar het perfecte plaatje
Dit gaat over een quarterruin, recreatief gereden in western stijl.
Zijn problemen bestonden onder andere uit: gevoelige hoeven, brokkelhoeven, platte dunne zolen, ondergeschoven hielen en hielpijn. Vanwege de problemen stond hij op dat moment op ijzers.
Eigenlijk waren dit helemaal geen bijzondere hoeven, er lopen heel veel paarden met exact deze problematiek rond. De oplossing wordt meestal gezocht in ander of beter beslag en gaat vaak samen met de acceptatie: dit paard heeft nou eenmaal zulke hoeven. Jammer maar helaas, we moeten het er maar mee doen. De eigenaresse van deze quarter dacht daar echter anders over en besloot het toch nog een keer te proberen zonder ijzers en met een andere manier van bekappen. Zelf wist ze ook al wel het een en ander over hoeven en ze had goede hoop dat het beter zou kunnen dan de huidige situatie: meer comfort zonder ijzers, minder brokkels, minder ondergeschoven hielen, minder pijn.
Om meteen maar met een spoiler te beginnen: het komt helemaal goed.
Nog voor je begint met gereedschap let je goed op kleine suggesties die de hoeven geven: hoe ver kan je gaan tijdens deze trim? Waar wil de hoef uiteindelijk naartoe? Bekappen is balanceren: aan de ene kant wil je zo snel mogelijk resultaat zodat het paard sneller betere voeten heeft en van zijn problemen af is, aan de andere kant wil je op dat moment zoveel mogelijk comfort behouden en bieden.
Comfort is belangrijk om een aantal redenen. Ten eerste wil je om ethische redenen uiteraard niet dat een dier onnodig pijn lijdt. Ook om fysiologische redenen is het beter om pijn te vermijden: pijn is stress voor het lichaam en hoewel kortdurende stress een functie heeft, is langdurig blijvende stress ongezond. De kettingreactie van hormonen die door stress veroorzaakt wordt, verlaagt onder andere de weerstand. Dat heeft uiteraard ook effect op de hoeven en de hoornkwaliteit.
Ten tweede is een ongezonde hoef sowieso vatbaarder voor schade: kneuzingen en hoefzweren zijn een reëel scenario. Soms zijn ze onvermijdelijk omdat de hoefvorm en hoefgezondheid al zo slecht zijn, maar ook dan wil je erger voorkomen en focussen op voldoende comfort. Aanwezigheid van comfort betekent meestal dat er niet nog meer schade aangericht wordt.
Verder is beweging essentieel voor de doorbloeding en dus voor het herstel van schade en de heropbouw van een gezonde hoef. Een paard met zere voeten beweegt uiteraard liever niet en dat draagt weinig bij aan vooruitgang van de situatie. Sterker nog: een paard dat niet beweegt, zal nooit zijn meest optimale hoeven bereiken en zeker geen efficiënte revalidatie hebben. Doorbloeding is essentieel.
Anderzijds geeft een verkeerde hoefvorm ook een belemmering van de doorbloeding. Een te lange wand beknelt de interne structuren en hetzelfde gebeurt wanneer de balans niet optimaal is, de steunsels te lang zijn of de hielen ondergeschoven zijn. Het is dus wel noodzakelijk om een ongezonde hoef aan te pakken met een correcte bekapping juist om die doorbloeding weer optimaal te krijgen. Heel soms is het daarbij noodzakelijk om een concessie te doen op het vlak van blootsvoets comfort. Gelukkig is er heel veel op te lossen door tijdelijk te werken met hoefschoenen of door het paard even niet mee op buitenrit te nemen over allerlei ondergronden.
Kortom: bekappen is zoeken naar de balans tussen het streven naar zo snel mogelijk een gezonde hoefvorm enerzijds en comfort anderzijds.
Je kijkt voor het bekappen uiteraard niet alleen naar signalen vanuit de hoef, maar eerst naar wat het paard vertelt. Hoe staat hij? Hoe beweegt hij? Ontlast hij een specifieke voet, of een bepaald deel van de hoef? Een paard dat onderstandig staat, kan dit bijvoorbeeld doen om de hielen te ontzien wegens pijn. Een paard dat met de benen net iets te ver naar voren staat, doet dit vaak omdat de tenen oncomfortabel zijn. Ook tijdens het bekappen krijg je voldoende input: sommige paarden willen eigenlijk geen voeten geven, of doen heel lang over het vinden van een houding voor ze een voet optillen, een soort zere voeten shuffle. Vaak willen paarden met pijnlijke voeten tijdens het bekappen al snel hun hoef terug, omdat op drie benen staan gewoon niet lekker voelt. Dit zijn duidelijke signalen die kunnen wijzen op ongemak. Paarden die verder rustig zijn, maar steeds staan te wiebelen en wiegen, continue hun hoef terug willen of gaan hangen doen dit met een reden en die reden is eigenlijk nooit ‘bekappertje pesten’ of ‘geen zin om mee te werken’. Hier oog voor hebben en er bovendien gehoor aan geven maakt de trim voor het paard een stuk aangenamer, je kunt bijvoorbeeld al eens proberen of een zachte ondergrond onder het standbeen wat verlichting biedt. Ook is luisteren naar het paard beter voor de relatie tussen mens en paard en bovenal mis je zo geen signalen die belangrijke input kunnen geven over wat het paard nodig heeft of aankan op dat moment: de perfecte trim, of een behouden bekapping en meer comfort?
Ook deze quarter gaf door zijn wat onderstandige houding (met zijn voorbenen meer onder zijn lichaam i.p.v. onder zijn schouders) en zijn gewiebel tijdens het bekappen duidelijk aan dat hij niet comfortabel was. Paarden met ondergeschoven hielen hebben vaak hielpijn en ontzien daarom de achterkant van hun hoef. Dit kan je in extremere gevallen zien doordat ze met wat bolle voorknieen staan, maar ook subtielere gevallen kunnen soms duidelijk gemaakt worden met een kleine test: als je een voorvoet optilt, kan je eens onder het paard door in de knieholte van de voorknie van het andere voorbeen duwen, dus de knieholte van het standbeen. Bij een paard dat de hielen normaal belast, zal de knie niet doorveren. Bij een paard dat hielpijn heeft en die hiel juist ontziet, zal de knie probleemloos een stukje meeveren als je er tegen duwt aan de achterkant. Je hoeft ook niet hard te duwen; zacht met je vingers of hand ertegen veren is voldoende om paarden met hielpijn hun knie te laten buigen. Vaak zie je zelfs de hele hiel van de grond veren op een hele lichte druk van jouw hand.
Paarden met hielpijn proberen zoveel mogelijk hun hielen te ontzien en zetten hun gewicht vooral op hun teen. Wanneer je dan in de knieholte duwt, merk je meteen dat er weinig gewicht aan de achterkant van de hoef rust. Het paard in het filmpje heeft comfortabele voeten en staat gewoon stevig terwijl ik hem verveel met mijn geduw. Helemaal goed!
hop hop, rechtop.
Het paard uit deze casus had ook hielpijn en algeheel pijnlijke voeten. Tijdens het bekappen stond hij al te wiebelen op zijn tenen en wilde hij regelmatig zijn hoef terug waarna hij dan het andere been optilde om die te ontlasten. Alle signalen van de hoef en het paard samen vragen om een bekapping die hier rekening mee houdt. Een bekapping die enerzijds de hoef zoveel mogelijk ruimte geeft om te herstellen, maar ook rekening houdt met de pijn die er al is. Een goede bekapping is niet meer dan de hoef de kans geven de goede richting op te groeien zodat hij gezond wordt en/of blijft.
Concreet bestond de allereerste trim uit ontijzeren, alles wat kruimelig, beschimmeld of kapot was een keer wegpoetsen met de rasp (zulk materiaal valt van de hoef als je alleen nog maar kijkt), zorgen dat het draagvlak zo ver mogelijk naar achteren kwam te liggen en afronden. Op de foto zie je het verschil in enkele maanden tijd en ook hoe het draagvlak mooi naar achteren verschoven is. Als je naar beneden scrolt zie je bovendien in het totale overzicht dat het punt waar de hielen steunen meteen na de eerste bekapping al meer naar achteren ligt. Dit zorgt ervoor dat de hielen meer rechtop kunnen en zullen groeien en comfortabeler worden in de loop van de tijd en ze niet meer zo ver naar voren zullen groeien. Stap 1 op weg naar herstel: een hoef die rechtop groeit in plaats van naar voren.
Het verloop van dit herstel over ongeveer 10 maanden tijd kan je hieronder zien in de foto's. Tijdens dit proces was het paard eigenlijk erg ok en zijn comfort verbeterde bovendien aanzienlijk gedurende dit proces van het creëren van een nieuwe en gezonde hoef. Het resultaat van de afweging tussen enerzijds comfort en anderzijds vooruitgang in hoefgezondheid was voor dit paard mooi in balans.
